Dini Sohbetler » Bütün insanlar fikihta ebu hanifenin talebesidir

KADINLAR, EBU HANİFE'DEN DAHA AKILLISINI DOĞURAMAZLAR, BÜTÜN İNSANLAR FIKIHTA EBU HANİ'FENİN TALEBESİDİR

İmam-ı A'zam Ebu Hanife Hazretleri, Hicri 80, Miladi 699 senesinde dünyaya geldi. İmam' ın gerçek adı; Numan bin Sabit bin Zuta'dır. En büyük imam ma-nasına gelen "İmam-ı A'zam" ve künyesi de hakka taraftar, haktan yana hakla beraber manalarına gelen "Ebu Hanif" dir. Bütün islam aleminde İmam-ı A'zam Ebu Hanife olarak anılmaktadır.

O'nun için, İmam-ı Şafii; "Kadınlar, Ebu Hanife'den daha akıllısını doğuramazlar, bütün insanlar fıkıhta Ebu Hanife'nin talebesidir." buyurmuş, Harun Reşid'de; "Ebu Hanife, baş gözüyle göremediğini, akıl gözüyle görüyordu." demiştir.

Zamanın Abbasi Halifesi olan Ebu Cafer Mansur ile arası iyi değildir. İmam'ın Hilafet makamıyla ilgili düşünceleri vardır. "Halkın verdiği vergileri gereği gibi kullanmayan ya da adaletsiz emirler veren bir Halifenin Hilafeti düşer ve emirleri geçersiz olur." Halifeler halkın mallarını düşüncesizce kullanmakta, halka ait malları zorla ellerinde tutmaktadırlar. Ayrıca yabancı devlet ve hükümdarlardan gelen hediyelerin, Halifelerin şahsi servetlerine katılmalarına karşıdır.

Bu hediyelerin Beytü'l-mal'a bırakılması gerektiğini savunur. Bu hediyeler Halife'ye, makamından dolayı verilmektedir, hediye Hali-fe'nin değil Hilafet makam'ınındır, der.

Bu görüşlerinden dolayı Halife Mansur ile araları her geçen gün biraz daha açılır. Bunu fırsat bilen art niyetli kişilerden ve İmam-ı çekemeyen, Halife'nin yakın adamı Ebu'l Abbas Tüsi; İmam-ı Halife'nin gözünden düşürmek ve cezalandırmak için, Halife'nin de hazır bulunduğu bir ilim meclisinde imam'a şu suali sorar:

-Halife celladını çağırıyor, falancanın boynunu vuracaksın diye emir veriyor. Halifenin buna selahiyeti var mı? Bu işe ne dersiniz? diye sorar.

İmam, var dese hakka aykırı olacak... Kadı'dan fetva olmadan, kim olursa olsun böyle bir emir veremez... Yok dese, Halife'nin hiçbir şey dinlemeyen makam, ihtiras ve öfkesi had safhada. Her iki cevapda son derece tehlikeli. Zaten suali soran, Abbas Tüsi'de, İmamı tuzağa düşürmek için bu suali sormuştu. İmam'da bu soruya, karşı bir soru ile cevap verir.

-Halife'nin, celladına verdiği emirde, Halife hak üzeremidir, yoksa batıl üzeremidir? Bunun üzerine Abbas Tüsi:

-Haşa! Halife, hiç batıl emir verir mi, elbette hak üzeredir. İmam hemen cevabı verir:

-Öyle ise hak üzere verilen bir emrin icrasında selahiyet sormaya gerek var mı? İmam bu cevap üzerine, yanındaki arkadaşına şöyle der:

-Abbas Tüsi beni çukura düşürmek istedi, ben ise onu kuyuya attım, der.

Halife Ebu Cafer Mansur'un halk nezdindeki itibarı ve gücü gün geçtikçe azalmaktadır. Bu durumu telafi etmek için, halk tarafından sevilen ve itaat edilen ilim adamlarını yanına almaya kalkar. Bu ilim adamlarını halka karşı kalkan olarak kullanacak ve halkı bu değerli alimlere gösterdiği saygı ve itaatten kendisi de istifade edecekti. Bu manada İmam-ı A'zam'a baş kadırma teklifinde bulunur. İmam bu teklifi şiddetle red eder ve der ki:

-"Haksız davrananların, zulmedenlerin emrine girmem! Ben bu işe layık değilim. Senin etrafında bir alay mahiyetin var, ihsan ve ikram beklerler, onlardan bir tanesini kadı yap. Halife bu sözlere müthiş öfkelenir ve bağırarak:

-Yalan söylüyorsun, sen kadılık makamına herkesten daha fazla layıksın, der. İmam bunun üzerine der ki:

-Sen şimdi benim hükmümü tasdik ve kabul ettin. Benim yalan söylediğimi söylüyorsun, yalancı birini baş kadı yapmak caiz değildir. Eğer ben doğru söylüyorsam, Başkadı olamayacağımı beyan ediyorum.

Halife bütün uğraşlarına rağmen İmam'la başa çıkmanın mümkün olmadığını, bu işi ancak şiddetle halledebileceğine karar verir. İmam'ı zindana attırır, zindanda İmam'dan, Halife'nin teklifini kabul etmesi için işkenceye başlarlar. İşkencenin şiddetini her geçen gün artırırlar. Bu durumda İmam "Allah'ım, kudretinle benden onların şerrini uzak kıl!" diye dua eder. Bu duadan kısa bir süre sonra, kamçı darbelerinin tesiri ile yetmiş yaşında şehit olur. "Yaşasın zalimler için cehennem". Allah (Celle Celalühu)' ın rahmeti üzerine olsun...